Witryna szkolna

XIII w. p.n.e. - 1989

Pierwsze ślady osadnictwa

            Początki dziejów Myśliwca sięgają XIII w. p.n.e. Z epoki brązu pochodzą znalezione w Myśliwcu groby całopalne należące do kultury łużyckiej. Pod koniec VIII wieku i na początku wieku IX rozpoczyna się okres istnienia trzech stałych punktów osadniczych na terenie miejscowości, zapewne wskutek migracji po upadku osady w Gronowie w VIII w.

Okres piastowski
X – XIII w.

            Ziemia chełmińska została włączona do państwa Polan za czasów Mieszka I lub Bolesława Chrobrego. W wyniku testamentu księcia Bolesława Krzywoustego została włączona w skład dzielnicy mazowieckiej, którą rządził Bolesław Kędzierzawy ze swej stolicy w Płocku. Kolejny władca, książę Konrad Mazowiecki sprowadził do swego księstwa rycerzy Zakonu Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie (Krzyżaków) i nadał im ziemię chełmińską w zamian za obronę północnej granicy Mazowsza przed napadami pogańskich Prusów. Krzyżacy wkrótce na ziemi chełmińskiej i podbitych terenach Prus stworzyli silne nadbałtyckie państwo.

 

Okres krzyżacki
XIII w. – 1466r.

            Początki dziejów Myśliwca związane są właśnie z okresem krzyżackim. W 1398 roku po raz pierwszy wymieniany jest folwark Myśliwiec, czyli znaczące gospodarstwo rolne, należące w tym przypadku do Krzyżaków jako enklawa komturstwa papowskiego (komturstwa były jednostkami administracyjnymi jak dzisiejsze gminy). Z okresu krzyżackiego nie zachowały się niemal żadne informacje poza niepewną wzmianką, że przez Myśliwiec miały wędrować wojska Władysława Jagiełły w okresie bitwy pod Grunwaldem. Bardziej prawdopodobne jest jednak, że mowa tu o wojskach Kazimierza IV Jagiellończyka w czasie wojny trzynastoletniej (1454-1466), ponieważ sam król nocował wówczas w Nowej Wsi Królewskiej, a w Wąbrzeźnie stacjonował oddział wojsk polskich.

Prusy Królewskie
1466 – 1772

            Po przegranej wojnie trzynastoletniej w XV w. Krzyżacy utracili na rzecz państwa polskiego ziemię chełmińską, Warmię i Pomorze. Myśliwiec wrócił pod panowanie polskie na mocy II pokoju toruńskiego w 1466 roku. Prawdopodobnie wtedy folwark przeszedł pod panowanie biskupów chełmińskich. Biskupi chełmińscy od 1246 roku byli właścicielami Wąbrzeźna oraz pobliskiego Sitna, gdzie znajdował się główny folwark biskupi. Wiadomo, że 28 listopada 1537 roku biskup Jan Dantyszek odnowił przywilej dla sołtysa Myśliwca. W 1570 roku po raz pierwszy pojawia się pewna informacja, że folwark myśliwiecki jest własnością biskupią.

            W 1570 roku był to majątek biskupi liczący 32 włóki (1 włóka chełmińska to ok. 17 ha). Mieszkańcy mieli obowiązek pracy przy kołowrocie i pełnili funkcję gońców (przewoźników korespondencji). Wieś liczyła 13 rodzin. Spośród nich Zęgwierski z Wąbrzeźna posiadał dwie włóki, które nie były obciążone żadnym powinnościami i dwie włóki karczmarskie, z których płacił 10 zł czynszu. Pozostali mieszkańcy to: Litwa, Dźiedźic, Zurlek, Kurlaga, Mikołay, Janek, Oprawka, Gracz, Kieliąn, Loiek, Goły i Kowal. Każdy z nich miał po 2 włóki ziemi, płacił czynsz i odrabiał pańszczyznę. Karczma w Myśliwcu mogła podawać tylko alkohole (piwo i wódkę) produkowane w dobrach biskupich

            Wielkie zniszczenia dla wsi przyniosły wojny polsko-szwedzkie w XVII wieku. Oto w 1614 roku Myśliwiec zamieszkuje 13 rodzin na 32 włókach ziemi, w tym 4 włóki były sołtysa, ale już po I wojnie północnej w 1646 roku wieś liczy ledwie 3 gospodarzy (jedna z gospodyń miała nazwisko Świecka, miała ona chałupę na włóce ziemi na mocy dawnego, tracącego ważność przywileju), ale 22 włóki leżały odłogiem. Wiadomo też o dwóch pustych zagrodach gburskich, czyli wcześniej należące do chłopów pełnorolnych. Istniały próby odbudowania wsi poprzez zbudowanie nowej chałupy dla ogrodnika, ale z nieznanym rezultatem. Znacznie gorzej wyglądał Myśliwiec po potopie szwedzkim (1655-1660). Sporządzony spis w 1661 roku podaje, że z dawnych właścicieli we wsi nie pozostał nikt, a w dwóch chałupach mieszkają dwaj poddani, ale bez ziemi; informacja, że „nic nie mają” może wskazywać wręcz na niemal bezdomnych, którzy zamieszkali w wolnych, opuszczonych domostwach. Wieś nie miała nawet sołtysa.

            W 1672 roku zawarto z mieszkańcami kontrakt na czterdzieści lat, mieli oni płacić roczny czynsz 220 zł oraz pracować kosą. W 1723 roku we wsi było 13 gospodarstw, których mieszkańcy płacili corocznie na dzień św. Marcina (11 listopada) czynsz w folwarku w Sitnie (300 zł), byli zobowiązani też do szarwarku (był to obowiązek utrzymania w dobrym stanie dróg i mostów). Do wsi zaliczały się też dwa rumunki (gospodarstwa). 14 czerwca 1725 roku biskup chełmiński Feliks Kretkowski nadał wsi przywilej, na mocy którego na czterdzieści lat mieszkańcy mieli nadaną całą wieś oraz działki nad jeziorem Sicińskim, wyrażano też zgodę na hodowlę owiec. Każdy otrzymał prawo swobodnej budowy zabudowań na swojej działce. Wieś miała 12 włók, poza czynszem i pańszczyzną mieszkańcy musieli tez ponosić opłaty na Kościół. Mieszkańcy mogli produkować piwo z przeznaczeniem na wesele, chrzciny, pogrzeb, w okresie żniw, znacznej budowy, zawsze jednak musieli prosić o zgodę folwark w Sitnie. Próba wyszynku nielegalnego alkoholu w karczmie była zagrożona grzywną 20 talarów. Karczmarz miał pół włóki ziemi, ale utrzymywał karczmę i remontował ją na własny koszt.

            Z 1742 roku pochodzą wzmianki o mieszkańcu wsi, Piotrze Styikowskim, który miał żonę Barbarę  z Wardów z Kiełpia spod Chełmna, wiadomo, że w tym okresie Barbara walczyła o spadek po swym ojcu Wojciechu.

Okres zaboru pruskiego
1772 – 1920

            W 1772 roku na mocy I rozbioru Rzeczpospolitej Myśliwiec trafił w granice państwa pruskiego (od 1871 roku – Niemiec). Konstytucja 3 Maja i powstanie kościuszkowskie nie miały wpływu na historię miejscowości.

            W latach 1807 – 1815 wieś weszła w skład Księstwa Warszawskiego, państwa zależnego od Napoleona, który według legend miał przejeżdżać przez wieś drogą Wąbrzeźno – Zaskocz. Po upadku Napoleona i likwidacji Księstwa powrócił w granice Prus.

            Liczba mieszkańców Myśliwca w okresie zaborów systematycznie wzrastała. W 1820 roku wieś liczyła 201 mieszkańców, w 1871 roku było to już 710 mieszkańców, w 1895 roku wieś zamieszkiwało 713 osób, w 1905 roku było ich już 843 i była to największa wieś w okolicy w granicach dzisiejszej gminy Ryńsk.

            W 1861 roku w Wąbrzeźnie zorganizowano nielegalną wówczas mszę św. za śp. biskupa warszawskiego Melchira Fijałkowskiego. Msza ta wpisywała się w cykl manifestacji patriotycznych. Mszę tę ofiarowali: Lewandowski, rolnik z Wąbrzeźna, Cyrkloff (zapewne Cyrklaff), rolnik z Myśliwca i dozorca kościoła, Marks, rolnik z Wąbrzeźna, Thomaszewski, kuśnierz i dozorca kościoła, Becker, piekarz, Lewandowski, kowal. W 1863 roku w powstaniu styczniowym bierze udział mieszkaniec Myśliwca nazwiskiem Cyrkalff. Zginął on w bitwie pod Bolesławicami (Łapinóżkiem) i został pochowany w zbiorowej mogile powstańców na cmentarzu w Radzikach Dużych.

            W tym okresie ok. 1880 roku powstaje w Myśliwcu szkoła, posiadająca dwóch dyrektorów, katolickiego i ewangelickiego. Szkoła mieściła się w dwóch budynkach.

            Legenda mówi o funkcjonowaniu wówczas karczmy przy pograniczy Myśliwca i Jaworza na tzw. zabijaku. Nazwa miała wziąć się z tego, że w karczmie właściciel zabijał bogatszych klientów, uruchamiając specjalną dźwignię, przez co spadali w dziurę w podłodze. Nie ma informacji pewnych, mowa o zbójeckiej karczmie odnosi się też do Wąbrzeźna, ale nazwa „zabijak” przetrwała do dziś.

            W II połowie XIX wieku w Myśliwcu powstaje cmentarz ewangelicki w północnej części wsi, zachowany do dziś. Cmentarz został de facto opuszczony w 1945 roku, wraz z wyjazdem ostatnich ewangelików (Niemców) z miejscowości. Na cmentarzu znajduje się dąb z ok. 1792 roku uznany za pomnik przyrody.

II Rzeczpospolita
1920 – 1939

            Po I wojnie światowej (1914-1918) ziemia chełmińska znalazła się w trudnej sytuacji, jako przedmiot zatargu między Niemcami a odradzającą się Polską. Ostatecznie przedstawiciele państw na konferencji pokojowej w Wersalu zadecydowali o przyznaniu Pomorza Polsce. Skutkiem tego w styczniu 1920 roku Myśliwiec i okolice znalazły się w granicach odrodzonej Rzeczypospolitej. Rok później wieś liczyła 751 osób. W tym okresie w Myśliwcu powstają koła Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz koło Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem.

            W okresie międzywojennym Myśliwiec odwiedził ks. Władysław Łęga (1889-1960), wybitny badacz kultury ludowej. Zbierał wówczas materiały do książki Ziemia chełmińska. Łęga opisał, ze w Myśliwcu znajdował się wiatrak słupkowy. Tutaj tylko spotkał się ze słowem goca, oznaczającym narzędzie do pracy na roli, gdzie indziej znane jako bijak. Wyplatano też tutaj koszyki wiklinowe. Widział charakterystyczne zwieńczenie dachu, odginające się lekko w prawo lub lewo oraz studnię o nowoczesnej, bo okrągłej cembrowinie. Usłyszał tez o zwyczaju ludowym, jakim było kolędowanie w dniu 6 stycznia z okazji Trzech Króli. Młodzi chłopacy przebrani za królów chodzili od domu do domu śpiewając:

Trzecj królowie przyjechali

Bogu dary oddali

Złoto, mirrę, kadzidło.

Wzięli za to zapłatę

Gwiazda nam się ukazała

Na tym miejscu stawała

Panna syna poczęła

Chrystusa porodziła

Czystą panną została

A my trzej królowie

Jako monarchowie na mrozie

A Kuba nie był tego ducha

Umarł rękaw od kożucha

I zatrąbił tra- ra- ra

Na óśmaka na kozłaka

II wojna światowa

1939-1945

            Po wybuchu wojny 1 września 1939 roku Myśliwiec znalazł się pod okupacją niemiecką. Całe Pomorze zostało włączone do III Rzeszy jako Okręg Gdańsk – Prusy Zachodnie. Myśliwiec znalazł się w rejencji kwidzyńskiej w powiecie wąbrzeskim (Kreis Briesen Westpreussen). Część mieszkańców została wysiedlona z domów. Wiadomo o tajnym nauczaniu, jakie prowadziła Stefania Zaleska.

            Od lipca 1944 roku w Myśliwcu ukrywał się Carl Friedrich Goerdeler, niemiecki polityk, burmistrz Lipska. Należał do opozycji przeciwnej Hitlerowi, która zorganizowała 20 lipca 1944 roku zamach na Hitlera w Wilczym Szańcu. Ponieważ zamach okazał się nieudany, wszyscy jego uczestnicy zostali schwytani i skazani na śmierć. Goerdeler skrył się w Myśliwcu u jednego z niemieckich rolników. Wyjechawszy stąd do Kwidzyna został tam złapany, postawiony przed sądem i stracony.

Polska Rzeczpospolita Ludowa
1945 – 1989

            Wyzwolenie miejscowości spod okupacji hitlerowskiej nastąpiło 26 lutego. Wojska Armii Czerwonej przeszły od strony torów kolejowych przez wieś, a następnie ruszyły w kierunku Sitna. W powojennej odbudowie przodowała nauczycielka Stefania Zaleska, która własnymi siłami odbudowała szkołę, odznaczona Krzyżem Zasługi za swoją działalność.

            Wiosną 1945 roku do Myśliwca przybywa 10 rodzin ze wschodu w ramach repatriacji, którzy objęli gospodarstwa poniemieckie. Tegoż roku 22 lipca 1945 roku 20 zagród chłopskich zostaje dotkniętych wielkim huraganem. Powstaje sklep, ORMO, spółdzielnia produkcyjna (działająca do 1956 roku). 1 października 1962 roku o godz. 16.00 we wsi pojawia się elektryczność.

            W 1947 roku powstaje Ochotnicza Straż Pożarna, na czele której jako pierwszy staje kowal, Ignacy Szafrański, w czasie wojny obrońca Lwowa. W 1966 roku strażacy otrzymali remizo-świetlicę.

W 1947 roku powstaje Klub Rolnika.

            W 1950 roku staraniem nauczyciela Karasińskiego Myśliwiec staje się pierwszą w okolicy wsią, w której w pełni zlikwidowano analfabetyzm. Od tego momentu każdy mieszkaniec wsi potrafi czytać i pisać.

            Od roku 1949 działa Koło Gospodyń Wiejskich.

            W 1960 roku zasadzono dwa dęby w ramach obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego. Pod dębem znajdującym się w centrum wsi umieszczono tekst w zalakowanej butelce:

Myśliwiec, gromada Wąbrzeźno-wieś, pow. Wąbrzeźno, woj. Bydgoszcz. W dniu 9 kwietnia 1960r. w szesnastym roku istnienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, kiedy w stolicy Polski Warszawie Przewodniczącym Rady Państwa jest Aleksander Zawadzki, sekretarzem PZPR Tow. Władysław Gomułka, Marszałkiem Sejmu Czesław Wycech, 507 mieszkańców naszej wsi mieszkających w 120 domach i korzystających ze Szkoły Podstawowej o 4 nauczycielach i 7 klasach, Biblioteki Gromadzkiej, Sklepu Gminnej Spółdzielni i warsztatu kowalskiego, zasadziło ten dąb, jako cząstkę wielkiego pomnika zadrzewiania kraju podjętego przez cały Naród z okazji tysiąclecia istnienia Państwa Polskiego i czcząc świetlane karty naszej tysiącletniej historii i wysiłki Wielkich Synów naszego narodu, którzy będą nam przykładem i wzorem w walce o rozkwit i dobrobyt naszego kraju.

            Obok dębu umieszczono kamień z wizerunkiem Orła Białego.

            W 1960 roku powstaje Klub Rolnika (obecna świetlica). W niej gościł Stanisław Skalski, lotnik i pisarz, jeden z bohaterów II wojny światowej. Rok później oddana zostaje do użytku nowa zlewnia mleka.

            Przez wiele lat w centrum wsi funkcjonowała kuźnia prowadzona przez Ignacego Szafrańskiego, a następnie jego syna Bolesława.